Karın zarının (periton) kendisinin veya vücudun başka yerindeki bir kanserin metastaz olarak yerleşmiş karsinomlarının tedavisi, farklı tıbbi birimlerin beraber çalışmasıyla çözülmesi şart olan bir zorluktur. Peritonun tümör hücreleri tarafından istila edilmesi, ilerlemiş tümör hastalığının bir işaretidir. Hasta genellikle “tedavi edilemez” ve “ameliyat edilemez” olarak tanımlanır. Palyatif sistemik tedavi (= kemoterapi) mevcut standart tedavidir.
Yeni yöntemlerle, cerrahi tedavi ve/veya lokal kemoterapi ile bazı hastalarda hastalık kontrol altına alınabiliyor. Seçilmiş bazı vakalarda bir tedavi sağlanabilir. Yaşam süresinin uzamasının iyi bir yaşam kalitesi ile sağlanabilmesi önemlidir. Karın boşluğuna uygulanan lokal kemoterapi, sistemik tedavinin başarısızlığı veya intoleransı durumunda veya buna ek olarak yapılabilir.
Cerrahi müdahaleden fayda görecek hastaların seçilmesi önemlidir. Bunun için iki yöntem sunuyoruz: HİPEK ve PİPAK.
HiPEK hangi hastalarda yapılır?
⦁ psödomiksoma peritonei (karın zarından kaynaklanan kanser tipi)
⦁ peritoneal mezotelyoma (karın zarından kaynaklanan kanser tipi)
⦁ primer peritoneal karsinom
⦁ Kalın bağırsak ve rektum ( kolorektal) karsinomda karın zarının tutulması
⦁ Mide kanserinde karın zarının tutulması
⦁ Müsinöz Apandisit kanserinin karın zarına yayılmamsı
⦁ Over ve rahim kanserinde karın zarı tutulumu
⦁ Sarkomlar ve peritona tutulumları
HİPEK uygulaması
Sıcak kemoterapi (hipertermik intraperitoneal kemoterapi, HİPEK), birden çok organda gerçekleştirilen cerrahiden (gözle görülen tüm tümrlerin alınması=sitoredüktif cerrahi) ve karın zarının (kısmi) çıkarılmasından oluşan ve “seçilmiş” hastalar için gerçekleştirilen bir tedavidir. Bu sayede, daha yakın zamana kadar kaderine bırakılan ve tedavi şansı verilmeyen bazı hasta gruplarında, HIPEK ile uzun vadeli yaşam süresi anlamlı bir şekilde uzatılmakta ve yasam kalitesinin yükselmesini sağlamaktayız.
Kanser tarafından karın zarının tutulmuş ve başka organlarda (sistemik) metastazı olmayan (veya sınırlı metastazı olan) hastalarda, gözle görülen tüm tümörlerin alındığı cerrahi (CRS = sitoredüktif cerrahi), hipertermik intraperitoneal kemoterapi (HİPEK) ile kombinasyon halinde – çalışmalarda bilimsel olarak kanıtlanmıştır (örn. Elias D ve ark., J Clin Oncol 2009 ) – yaşam süresinde ve hayat kalitesinde anlamlı artış sağlanabilir.
Açık bir operasyonda – primer tümör ve mevcut olabilecek herhangi bir karaciğer metastazına ek olarak – periton büyük ölçüde çıkarılır ve etkilenen organlar veya organların bir kısmı çıkarılır.
Uzak metastazlar (istisna: bir veya sınırlı birkaç karaciğer metastazları), kötüleşmiş genel durum ve peritonun aşırı tutulumu varsa HİPEK uygulanamaz. Karın zarının tutulumu genellikle tanısal laparoskopi (= göbekte bir kesi yoluyla video optikli laparoskopi) ile sitoredüktif cerrahiden önce değerlendirilir ve Sugarbaker’a göre PCI (= Peritoneal Karsinomatozis İndeksi), aşağıdaki görseldeki puanlamaya göre belirlenir .
PSI İndeksinin puanlama sistemi
Düşük bir PCI, peritonun tümör nodüllerinden sadece hafifçe etkilendiği anlamına gelirken, daha yüksek bir puan, daha kapsamlı periton metastazı olduğu anlamına gelir. Hasta, gözle görülen tüm tümörlerden arındırıldıktan sonra (makroskopik R0 rezeksiyonu), karin içerisine drenler ve batindaki sicaklik oranini ölçecek sondalar yerleştirilir ve batin kapatılır. Sonrasında 60-90 dakika süreyle batın içerisine (intraperitoneal), drenlerin bağlı olduğu bir pompa sayesinde, kemoterapi ajanları batin içerisine verilir ve ayni zamanda bu ajanlar 42,5 °C`ye kadar ısıtılır. Hastaların bir kısmında ek hastalıklar olabileceği için, hastalar bu ameliyat için dikkatlice seçilmelidir ve ameliyat riski dikkatlice tartılmalıdır. Hastanede kalış süresi genellikle 10 – 14 gün olarak tahmin edilmektedir.
HİPEK uygulamasının şeması