1. Hepatosellüler Karsinom (HCC)
Hepatosellüler karsinom, karaciğer kanserinin en yaygın ve en sık görülen primer türüdür. Karaciğerin ana hücreleri olan hepatositlerden kaynaklanır. HCC, özellikle şu koşullara sahip olan bireylerde daha sık görülür:
- Kronik Hepatit B veya C Enfeksiyonu: Bu virüsler, karaciğer iltihabına yol açarak HCC gelişimine zemin hazırlar.
- Siroz: Siroz, karaciğerde kalıcı hasar ve skar dokusu oluşturur. Bu durum, hücrelerin anormal büyümesine yol açabilir.
- Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi, karaciğer hücrelerinde hasara neden olur ve HCC riskini artırır.
- Obezite ve Diyabet: Metabolik sendrom ve yağlı karaciğer hastalığı da HCC gelişim riskini artırabilir.
HCC, genellikle erken evrelerde belirti vermez, bu nedenle çoğu vakada ileri evrelerde teşhis edilir. Belirtiler arasında kilo kaybı, iştahsızlık, karın ağrısı ve sarılık (ciltte ve gözlerde sararma) yer alabilir.
2. Kolanjiyokarsinom
Kolanjiyokarsinom, safra kanallarının kanseridir ve karaciğerde bulunan safra yollarını etkiler. Primer bir kanser türüdür ve genellikle karaciğerin dışındaki safra yollarında başlar. Bu tür, şu durumlarla ilişkilidir:
- Kronik Safra Yolu İltihabı: Uzun süreli iltihap, kanser riskini artırabilir.
- Siroz: Siroz hastalığı olan bireylerde kolanjiyokarsinom riski artar.
- Paraziter Enfeksiyonlar: Özellikle Asya’da yaşayan kişilerde paraziter enfeksiyonlar (örneğin, Opisthorchis viverrini) ile ilişkilidir.
Kolanjiyokarsinomun belirtileri arasında sarılık, karın ağrısı, kaşıntı ve kilo kaybı bulunur. Tanısı genellikle görüntüleme yöntemleri (ultrason, BT, MR) ve biyopsi ile konur.
3. Hepatoselüler Adenom
Hepatoselüler adenoma, karaciğerde iyi huylu (benign) tümörlerdir ve genellikle genç kadınlarda görülür. Genellikle doğurganlık dönemindeki kadınlarda, doğum kontrol hapı kullanımı ile ilişkilendirilmiştir. Bu tümörler genellikle belirti vermez, ancak büyük boyutlara ulaştıklarında karın ağrısına veya rahatsızlığa neden olabilir.
Hepatoselüler adenomlar, kanserleşme riski taşıyabilir. Bu nedenle, genellikle düzenli izleme veya cerrahi çıkarma önerilir.
4. Fibrolameller Karsinom
Fibrolameller karsinom, nadir görülen bir karaciğer kanseri türüdür ve genellikle genç yetişkinlerde meydana gelir. HCC’den farklı olarak, genellikle daha iyi bir prognoza sahiptir. Bu tür, fibrotik doku içeren bir tümördür ve genellikle karaciğerde aniden büyüyen bir kütle olarak belirti verir. Belirtiler arasında karın ağrısı ve kilo kaybı yer alabilir. Tedavi genellikle cerrahidir.
5. Metastatik Karaciğer Kanseri
Metastatik karaciğer kanseri, başka bir organda (örneğin, meme, kolon, akciğer) başlayan kanserin karaciğere yayılması ile oluşur. Bu tür, karaciğerin kendisinde başlasa da, esasen başka bir kanserin sonucu olarak kabul edilir. Metastatik kanserin tedavisi, temel kanserin tedavisine bağlıdır.
Karaciğer kanseri, çeşitli türlerde görülebilen karmaşık bir hastalıktır. Hepatosellüler karsinom, en yaygın tür olarak dikkat çekerken, kolanjiyokarsinom, hepatoselüler adenom ve fibrolameller karsinom gibi diğer türler de önemli risk faktörleri ve belirti profilleri taşır. Karaciğer kanserinin erken teşhisi ve tedavisi, yaşam kalitesini artırabilir ve hayatta kalma oranlarını yükseltebilir. Dolayısıyla, karaciğer sağlığını korumak için düzenli sağlık kontrolleri ve risk faktörlerinin yönetimi büyük önem taşır.